Goede communicatie bij afkoppelen zeer belangrijk

Het dorp Lemele in de gemeente Ommen kende de afgelopen jaren wateroverlast bij zware buien en teveel lozing uit de gemengde overstort. Om deze problemen een halt toe te roepen, koos de gemeente Ommen voor een duurzame oplossing en zijn er vanaf begin mei door aannemer Lareco op verschillende plaatsen grote stukken verhard terrein afgekoppeld (bodeminfiltratie).

Op deze manier wordt vuil rioolwater niet meer vermengd met schoon regenwater. Vlak voor de bouwvak waren de werkzaamheden klaar. Vanaf heden worden de rwzi's en gemalen in de gemeente Ommen minder belast en wordt overstorten van vervuild water bij hevige regenval voorkomen. Het water wordt zoveel mogelijk geïnfiltreerd of geborgen op de plaats waar het valt.

Goede voortgang werkzaamheden

Eind juni bracht dit vakblad een bezoekje aan Lemele om het project met eigen ogen te aanschouwen. Uitvoerder Ap Oosterink van Lareco, met vijftien medewerkers actief in het Overijsselse dorp, toont zich tevreden op de voortgang van de werkzaamheden. "Alles loopt volgens planning. Het werk is wel erg intensief omdat onze medewerkers tijdens de werkzaamheden veel kabels en leidingen tegenkomen. Vaak moet er ter plekke op percelen afzonderlijk een oplossing worden bedacht en het geeft ons een erg bevredigend gevoel als dat ons dan ook daadwerkelijk telkens weer lukt."

Basisinspanning

Het rioolstelsel in de gemeente Ommen voldeed nog niet aan de zogenaamde basisinspanning en dat is de wettelijke verplichting waaraan het rioolstelsel dient te voldoen. Er was op verschillende locaties te veel verhard oppervlak aangesloten op het gemengde vuilwaterriool. Uit onderzoek van ingenieursbureau Tauw uit Deventer kwam naar voren dat er in Lemele 2,2 hectare te veel verhard oppervlak afgevoerd werd op het vuilwaterriool. Van dat riool wordt een groot gedeelte eerst via een opvoergemaal en daarna via het waterschapsgemaal afgevoerd naar de RWZI Hellendoorn. Al het rioolwater werd hier naartoe afgevoerd, wat er voor zorgde dat het systeem dus zeer gevoelig was voor hevige regenbuien en wolkbreuken.

Nieuw afkoppelproject

Volgens Ard Egberts, medewerker Openbare Werken (riolering en beheer) van de gemeente Ommen en projectleider in Lemele, was er nog een extra probleem. "Vanaf de Lemelerberg kwam bij grote hoeveelheden regen, extra water naar beneden dat alleen afgevoerd kon worden via de riolering. Aan de Lemelerweg stond een gemeentelijk opvoer gemaal die nagenoeg afgeschreven was. Omdat er in het verleden bij ons veel klachten binnenkwamen van wateroverlast aan de Lemelerweg, kozen wij er voor om hier zoveel mogelijk verhard oppervlak van het riool af te koppelen. Een tweede probleem waar wij voor kwamen te staan, was het water dat vanaf de Lemelerberg niet in het riool te laten lopen, maar af te koppelen. Dat gebeurt nu in de nieuwe infiltratiesloot." In samenwerking met het waterschap Regge en Dinkel (in de persoon van Rob van der Velde), is er tijdens het afkoppelproject in Lemele overigens niet 2,2 hectare, maar 4 hectare afgekoppeld. Nu de werkzaamheden in Lemele succesvol zijn afgerond, wordt begonnen met de volgende afkoppelprojecten in Ommen Zuid en Ommen Noord. Bij het eerste project is waterschap Regge en Dinkel betrokken en bij het tweede project Velt en Vecht", aldus Egberts.

Creëren van draagvlak

"Het was belangrijk om bij de plaatselijke bevolking draagvlak te creëren voor het afkoppelproject", zegt Egberts. "En dat is ons als gemeente goed gelukt. Dat blijkt ook uit het feit dat er veel grotere oppervlakten afgekoppeld zijn dan dat volgens het advies van ingenieursbureau Tauw nodig was." Vanaf oktober tot december 2006 gingen medewerkers van de gemeente bij alle bewoners persoonlijk langs, om te overleggen wat er eventueel afgekoppeld kon worden. "Van de circa 41 panden en bedrijven kregen we een respons van honderd procent. Het deed ons een deugd dat iedereen zo positief reageerde op ons afkoppelverzoek. Ik kan andere gemeenten die willen gaan afkoppelen ook zeker aanraden om persoonlijk bij de betrokkenen langs te gaan. Dat zorgt bij alle partijen voor een goed gevoel. We hebben veel aandacht besteed aan de communicatie met de betrokkenen. Dat vonden wij op zijn plaats. Vanaf de aanbesteding zijn de betrokkenen op de hoogte gehouden, maar ook bij aanvang van het werk hebben wij ze een brief gestuurd. In de informatiebrieven hebben wij zoveel mogelijk duidelijkheid proberen te verschaffen en hebben wij de contactpersonen van de gemeente en aannemer genoemd, voorzien van telefoonnummers. Betrokkenen konden zodoende altijd vragen stellen en we hebben iedereen op het hart gedrukt vooral contact op te nemen bij onduidelijkheden en/ of klachten."

Blijven praten

Ook tijdens de uitvoering van het afkoppelproject bleef het contact van de gemeente en de aannemer met de betrokkenen op een hoog peil. In de keet van Lareco aan de Lemelerweg hield uitvoerder Ap Oosterink tijdens de duur van het afkoppelingsproject iedere woensdagmorgen van tien tot elf uur een inloopuurtje. Oosterink: "Hier is weinig gebruik van gemaakt en tijdens de uitvoering van het project zijn er ook weinig klachten binnengekomen. Wij vinden het ook belangrijk om tijdens een afkoppelingsproject duidelijk te communiceren met betrokkenen, want het is natuurlijk niet zomaar iets wanneer vreemden in jouw tuin met graafmachines in de weer gaan, infiltratiekratten plaatsen en de regenpijp afkoppelen. Wanneer je als bedrijf daar niet goed over communiceert dan gaat het klachten regenen en daar had niemand wat aan. Onlangs was er in het weekend een optocht in Lemele. Van het Plaatselijk Belang van de gemeente Ommen kregen we dan ook het verzoek om voor dat weekend de trottoirs zoveel mogelijk dicht te gooien. Vanzelfsprekend hebben wij hier zoveel mogelijk aan proberen mee te werken."

Afvoer via waterschapssloten

Bij het infiltreren kwam het nodige kijken. Voor kleinere oppervlakten werd er gebruikgemaakt van plastic infiltratie-kratten, met veel gaten waar een schoonwaterriool op uitkwam. De kratten zijn ingepakt met een waterdoorlatend doek. Hierdoor wordt voorkomen dat de kratten vollopen met grond. Voordat het water in de kratten komt, passeert het eerst een bovengrondse bladvang en een zandvangputje. Daar wordt de kleine fractie er uit gezeefd. Verstopping van de kratten is zodoende bijna niet mogelijk. Daarnaast heeft de gemeente Ommen er met het waterschap Regge en Dinkel voor gekozen om het water zoveel mogelijk indirect via infiltratie op de waterschapssloten af te voeren, in plaats van rechtstreeks. De zanderige bodem vertraagt hierdoor de afvoer en zorgt voor een natuurlijke filter. Zodoende wordt het water in de sloten nog schoner. Op de diverse percelen is gebruik gemaakt van groene PVC buizen. Die zijn direct herkenbaar en daar kunnen eventuele nieuwe verharde oppervlakken op worden aangesloten.

Wethouder tevreden

Wethouder Ilona Lagas van de gemeente kwam eind juni persoonlijk poolshoogte nemen in Lemele, toonde zich erg geïnteresseerd en werd bijgepraat door Ard Egberts en vertegenwoordigers van aannemer Lareco. "Als gemeente zijn wij tevreden over het verloop van dit afkoppelingsproject. Een goede voorbereiding is erg belangrijk. Evenals een goed aanbestedingstraject. Daarnaast is het van een essentieel belang dat de betrokken partijen goed communiceren met burgers, want alleen dan kan je een dergelijk project samen tot een goed einde brengen." De wethouder vindt het belangrijk om de waterhuishouding in haar gemeente goed op peil te hebben. "Dat geldt voor te veel, maar ook voor te weinig water. Want de wateroverlast begint door de klimaatverandering rigoureus te worden."